NGƯỜI MẸ ANH HÙNG

Mẹ Trần Thị Nam, sinh năm 1925 tại thôn Sơn Viên, xã Duy  Nghĩa là một Bà mẹ Việt Nam anh hùng có nhiều thành tích đóng góp cho phong trào cách mạng của xã Duy Nghĩa, huyện Duy Xuyên trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của dân tộc. Bản thân mẹ là liệt sĩ, có chồng và 3 con đều hy sinh trên mãnh đất Xuyên Thọ ở thời kỳ đế quốc Mỹ cùng chính quyền tay sai Nguyễn Văn Thiệu thực hiện quyết liệt chiến lược “Việt Nam hóa chiến tranh”. Trong suốt quá trình tham gia hoạt động cách mạng của mình, mẹ đã lập nên nhiều chiến công xuất sắc, tiêu biểu mà nhiều đồng chí, đồng đội của mẹ ở thế hệ nối tiếp phải nể phục.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo nhưng rất giàu lòng yêu nước, mẹ Trần Thị Nam đã sớm được hun đúc lòng căm thù giặc và ý thức cách mạng từ khi còn ở độ tuổi thiếu nhi. Tháng 8/1945, mẹ đã vững vàng trong đội ngũ của đoàn quân khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng. Cô thôn nữ Trần Thị Nam thời ấy là một du kích cừ khôi, gan dạ và mưu trí trong vai trò vừa là chiến sĩ giao liên, vừa trực tiếp tham gia chống các đợt càn quét của thực dân Pháp. Khi chủ trương của Phủ ủy Duy Xuyên đẩy mạnh mặt trận đấu tranh chính trị, binh địch vận từ năm 1950, đồng chí Trần Thị Nam được cấp ủy điều động sang công tác trong tổ chức Hội mẹ chị của xã Duy Nghĩa. Với cương vị Hội phó phụ nữ xã, đồng chí không quản ngày đêm bám trụ ở địa bàn, vận động các mẹ, các chị tích cực tham gia các hoạt động của Hội. Trong suốt thời gian từ 1950 đến khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, Hội mẹ chị xã Duy Nghĩa là một trong những đơn vị hoạt động xuất sắc của huyện. Nhiều phong trào thi đua được triển khai và thu hái được kết quả tốt như nuôi dưỡng và chăm sóc thương binh, phục vụ chiến đấu và tham gia đấu tranh chống địch càn quét địa bàn. Tuy là một địa phương nghèo, đời sống nhân dân vô cùng khó khăn nhưng các mẹ, các chị luôn hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu đóng góp cho kháng chiến.

Khi đế quốc Mỹ và chính quyền tay sai Ngô Đình Diệm đẩy mạnh các hoạt động khủng bố, tố cộng nhằm trả thù những cán bộ, đảng viên tham gia kháng chiến trên địa bàn Xuyên Thọ, mẹ Trần Thị Nam ngoài việc phải hứng chịu những trận đòn roi thừa sống, thiếu chết như bao đồng chí ở lại làm nhiệm vụ đấu tranh đòi thi hành Hiệp định, đòi hiệp thương tổng tuyển cử còn phải nhận lãnh trách nhiệm củng cố, động viên những cơ sở cách mạng trên địa bàn tiếp tục các hoạt động nuôi giấu, giúp đỡ các đồng chí cán bộ Huyện ủy về hoạt động trên địa bàn như Nguyễn Xuân Hòa, Lê Bản Trịnh, Lê Thạnh…Riêng mẹ đã bí mật đào 2 hầm bí mật tại nhà mình để nuôi giấu các đồng chí về địa bàn công tác. Trong thời kỳ khủng bố tố cộng của Mỹ - Diệm (1954 – 1959), chồng mẹ là đồng chí Lê Thành Nam đã bị địch bắt giam và tra tấn tại xã, khu Xuyên Hải rồi đồn Hòn Bằng (Duy Sơn). Bản thân mẹ lại vừa nuôi chồng, nuôi con, vừa tham gia hoạt động cách mạng. Tuy bận rộn và khó khăn trăm bề nhưng công việc nào mẹ cũng hoàn thành xuất sắc.

Sau khi Nghị quyết 15 của Trung ương được triển khai và tổ chức thực hiện trên địa bàn xã Xuyên Thọ (1960), phong trào đấu tranh chính trị, binh địch vận được tập trung đẩy mạnh nhằm hỗ trợ cho hoạt động của lực lượng vũ trang. Đồng chí Trần Thị Nam đã dành nhiều thời gian vào việc tuyên truyền, xây dựng, củng cố và phát triển lực lượng quần chúng cốt cán trên từng địa bàn thôn xóm, đồng thời vận động tốt các gia đình có con em trong độ tuổi tích cực tham gia vào lực lượng vũ trang của tỉnh, của huyện và du kích xã. Nhờ làm tốt công tác tư tưởng mà lực lượng mẹ chị nói riêng, quần chúng nhân dân nói chung trên địa bàn Xuyên Thọ đã hỗ trợ tích cực cho lực lượng vũ trang đánh địch càn quét, lấn chiếm trên địa bàn. Những thông tin ở cơ sở (kể cả cơ sở trong hàng ngũ địch) cung cấp luôn kịp thời và chính xác, giúp lực lượng vũ trang diệt nhanh, gọn những tên tề ngụy, ác ôn của địch, đồng thời bảo vệ an toàn cho các đồng chí du kích tham gia các trận đánh diệt ác, phá kèm trong từng địa bàn. Chiến công của lực lượng vũ trang đã tạo thời cơ thuận lợi để ta xây dựng và phát triển thực lực cách mạng, tiến đến đồng khởi, giải phóng quê hương vào ngày 20/9/1964.

Thất bại nặng nề trong chiến lược chiến tranh đặc biệt, đế quốc Mỹ chuyển sang chiến lược chiến tranh cục bộ nhằm thay đổi tình thế chiến trường. Trên địa bàn Xuyên Thọ, quân Mỹ và Nam Triều Tiên cùng lực lượng ngụy quân của Trung đoàn 51, lực lượng hải thuyền thuộc Duyên đoàn 14 thường xuyên càn quét, đánh phá vào địa bàn không kể ngày, đêm. Lúc này, trong cương vị Chủ tịch Hội phụ nữ xã, đồng chí Trần Thị Nam đã rất khôn khéo và sáng tạo trong đấu tranh chính trị với binh lính địch. Hàng chục, hàng trăm mẹ, chị ở các địa bàn đã được trang bị khá cơ bản những kinh nghiệm đấu tranh chống địch đi càn. Hầu hết các trận càn của địch nhằm chà phá hoa màu, cày ủi nhà cửa, cây cối trên địa bàn Xuyên Thọ trong giai đoạn này đều bị chặn đứng bởi lực lượng của đội quân tóc dài. Đối với lực lượng vũ trang tỉnh, bộ đội huyện, du kích xã tham gia chiến đấu trên các chiến trường đều nhận được những gói cơm, miếng nước hay đạn dược từ lực lượng dân công, phục vụ chiến đấu mà chủ yếu là phụ nữ. Cuộc tổng tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968, đồng chí Trần Thị Nam cùng với các đồng chí lãnh đạo của xã đã tích cực huy động lực lượng hơn 3000 người để tham gia đấu tranh chính trị theo kế hoạch. Lực lượng hậu cần cũng được chuẩn bị chu đáo nên đã góp phần hạn chế tối đa những tổn thất cho cách mạng trong chiến dịch.

Tháng 5/1968, khi chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh của Mỹ - Ngụy được triển khai với hàng loạt các trận càn quét dưới hình thức cày ủi, đánh trắng, quân lính Mỹ và Nam Triều Tiên được huy động với một số lượng lớn, có cả xe tăng, pháo tiến hành dàn hàng ngang đánh trắng vào địa bàn. Nếu không chặn đứng chúng lại thì lực lượng vũ trang, du kích của ta khó còn chỗ đứng chân trên đất Xuyên Thọ bởi hầm hào đã xây dựng sẽ bị xe tăng địch chà nát. Không còn con đường nào khác, phải chấp nhận hy sinh để chiến đấu đến cùng, kiên quyết bắt buộc chúng phải lui quân để bảo toàn lực lượng cách mạng, bảo toàn tài sản nhân dân. Mẹ Trần Thị Nam đã bước lên chặn đầu đoàn quân địch và động viên lực lượng các mẹ, các chị: Chúng ta sẽ đấu tranh đến cùng, không được lùi bước, nếu lùi một bước là coi như đã thất bại. Nói xong, mẹ dùng chiếc đũa bếp đang cầm trên tay đánh ngay vào dầu một tên lính Mỹ đi đầu. Tên này hoảng sợ và xả súng bắn mẹ bị thương vào đùi. Mẹ ngã xuống nhưng cố gượng dậy hô lớn: Đả đảo đế quốc Mỹ, đả đảo đế quốc Mỹ! Tên lính Mỹ đã xả súng bắn chết mẹ ngay tại chỗ. Cái chết của mẹ đã làm cho quân thù khiếp sợ về tinh thần chiến đấu ngoan cường của một người mẹ dũng cảm. Bà con nhân dân trong xã càng căm thù giặc, khí thế đấu tranh càng mạnh mẽ hơn. Cả đoàn quân của địch phải quay đầu rút lui.

Đồng chí Trần Thị Nam – Chủ tịch Hội phụ nữ xã Xuyên Thọ đã ra đi ở độ tuổi 43. Hai mươi ba năm hoạt động trong phong trào cách mạng tại xã Xuyên Thọ, đồng chí luôn dốc hết lòng, hết sức nhằm hoàn thành xuất sắc những công việc của cách mạng giao phó. Qua mỗi thời kỳ, mỗi vị trí công tác, đồng chí đã để lại niềm thương yêu, sự kính phục bởi những phẩm chất cần cù, trung thực, gan dạ và hết mình với đồng đội. Những chiến công của đồng chí đã góp phần quan trọng vào sự nghiệp cách mạng trên quê hương vùng cát Xuyên Thọ thân yêu.